WÄWA'MANYDJI GA ḺUKU-MAḺWIYA'YINYARA YOLŊU'YULŊU. Gumatj WÄWA'MANYDJI GA ḺUKU-MAḺWIYA'YINYARA YOLŊU'YULŊU Dhuwalanydja dhäwu' baman' ŋuwuy Yirrkalapuyŋuwuŋu Ga wukirriwuynydja ga miny’tjinydja djämawuy Djilirrma Munuŋgurrwuŋu Wäwa'manydji ga ḻuku-maḻwiya'yinyara yolŋu'yulŋu Baman' yana be, maṉḏa wäwa'manydji waŋanharamina maḻwiya'wu meṉgunharawu. “Way, ŋali bala godarrny'dja maḻwiya'lili marrtji ŋi? Bala biyaku ŋali ya' bala gupayaw'yurru.” Ŋayi gutha'mirriŋunydja yoraŋala. Yuwalkthi ŋorrananydja maṉḏa............bala godarr'mirri yana gaŋgathinanydja, bala gayittja galkara, ga gaḻpunydja, bala marrtjinana, ga gutharr'ŋurana maṉḏaku wal'ŋu djaḏaw'yurrunanydja. Weyinnha maṉḏa marrtjinanydja dhika, yana bili.........ga baman'nha wäŋanydja mulkana, gunhi wäyinmirrinydja. Maṉḏa wuṉḏan'nha nhäŋala ŋanya dhika ŋutu'na, bala bitjarrana, “Dhipala ŋali yurru ŋal'yundja, bala garrwarŋuruna yukurra yurru malwiya'wunydja nhäma yukurra, ŋurikina ŋunhi walala yurru lili marrtji borumguna.” Bala maṉḏa ŋal'yurrunana, ga wäyinguna yukurrana nhäŋala garrwarŋuruna. Ŋayi maiwiya' munathaŋuranydja _luku guḻku'na dhika, wundanŋuranydja ŋoyŋura, ŋäthiliŋuwuynydja borumbuy jukanhara. maṉḏa galkurrunana, galkurrunana, galkurrunana, galkurrunana ........... nhäŋala, ŋayi nhinana marrtjina lili, yolŋu, ŋanya ŋutuna dhika, ga gurrŋan'nha dhika ŋanya, yurru ḻukunydja bitjan maḻwiya'na djan'kuna. Maṉḏanydja yukurrana yana nhäŋalana ŋanya, yakana yatjurruna ŋula nhaltjarra, yurru maṉḏa wirrkina dhika wilwilyurrunanydja. Ŋayi ŋuriŋi yolŋuyu ḻuku-maḻwiya'yinyarayu yaka maṉḏanhanydja nhäŋala wäwa'manydjinha. Ŋayinydja yana marrtjina, bala nhinana borumguna ŋurikina. Bala djakaruŋ'lilina bumara dhika wiṯthurrunana. Ŋayinydja ŋunhi gutha'mirriŋunydja wirrkina dhika biyaṉiyina, bala ŋathinana nhinana, yurru murrŋa ŋayi nhinana ŋäthinanydja yana, bala ŋayi milkarrina djuḻ'yurruna yutuŋgurrlilina ŋurikala ḻuku-maḻwiya yinyara-walana, bala ŋayinydja nhaŋalana ŋunhi milkarrina nhanukalaynha ŋayi yuṯuŋgurrlilina, bala ŋayi goŋdhuna biḏiwiḏitjkuŋala. Märr ŋayi goŋdja bitjarra biḻaŋ thunmina, marrtjina dhäkaynydja moṉuk warray gatjarr'yurruna, milkarri warray, bala ŋayi bitjarrana, “Nha dhika ŋarraku yolŋu, yulŋunydja? Dhika mak garrwar ŋal'yun yukurra?” Ŋayi bakuruŋalanydja, nhaŋala ŋayi maṉḏanha, maṉḏa yukurrana ŋal'yurruna garrwar ŋunhili wundanŋura. Bala marrtjina ŋal'yurrunana, mulkanharawuna maṉḏaku, "Mitpirri ........ Mitpirri ......... Mitpirri .......... Mitpirri,” bitjarrana bala. Ŋayi ŋulaŋurunydja yukurrana waywayyurrunana ŋuriŋi wäwa'mirriŋuyunydja, ŋanya garayuna, ga yarrarra'yunmaraŋalana nhanŋu yukurrana. Märr ŋayi bitjarra galkithinanydja, bala ŋayinydja nhanukala marrtjina garanydja ŋurrkaŋalana, Djut' bitjarrayi, guḻun yana, gonhana ŋayi marrtjina baladhuryurruna ........ gut, gonhana ŋayi ŋorrana yukurrana rakunynha. Walalanydja dhika galkina marrtjina, ŋunhi wiripuwujkuny'tja ḻuku-majwiya'yinyara walala, wuṉḏanlilina. “Go ŋali yupthuna, ga wäŋalilina waṉḏirri, wadutja go.” Bitjarra maṉḏanydja wäwa'manydji waŋanhamina. Maṉḏa waḏutja yana yupthurruna, bala ganydjarryuna waṉḏina, gupana gathara. Walala galkara gara, gaḻpu, yiki ga ḏakul, bala maṉḏanhana wäwa'manydjinha ŋupara, yurru ŋunhi ganydjarrnydja walala nhakuna watana yana ŋutu'mirrina. Maṉḏa barrkuliliŋga ŋäthilinydja rirrakay ŋäkula walalanha, bulunydja galkithinana marrtjina, galkithinana, galkithinana, galkithinana, galkithinana, bulunydja nhäŋala rumbalnha, walala nhinana gundupuŋala lili, dhirrimuknha, ga ḻiw'yunmaraŋalana walala maṉḏanhanydja wäwa'manydjinhanydja, ṉapuŋga'kuŋalana, bala maṉḏanydja marrtjina wäraŋthina warray. Dhäwu........ṯ! bitjarra warray. Buṯthurruna maṉḏa........ga dhal!, ga yanayi yolŋuthina, ga marrtjina maṉḏa bala. Bitjarrana liŋgu, bitjarrana liŋgu, bitjarrana liŋgu, bitjarrana liŋgu ........ ga wäŋa galkithina. Walalanydja ŋunhi ḻuku-maḻwiya'yinyaranydja yolŋu'yulŋu nhinana ganydjarryuŋga gundupuŋala dhika, nhäŋala wäŋanydja galkilili warray, bala roŋi'ruŋiyinana, liŋgu yolŋu'yulŋuwuna walala biyaṉiyina. Maṉḏanydja yukurrana wäŋaŋurana nhinana, ŋoyḏupḏupthurrunana, wirrkina dhika wandinyarayuna weyindhuna, ŋupanarayu walalaŋguŋu, ŋunhi wawa'manydjinydja maṉḏa. Bala yalalanydja maṉḏa gudi'ŋu-ŋuparana guḻku'wunydja yolŋuwu, bitjarrana, “Gudi'ŋu ŋilinyunydja nhäŋala, gudi”. Bala walalanydja bitjarrana, “Yolŋu'yulŋunha, ḻuku-maḻwiya'yinyaranha walalanha, ŋi, maṉḏa?” “Yo.” bitjarra maṉḏanydja. Liŋguna. Two brothers and the emu-men 1. Once there were two brothers who went out hunting for emus. 2. There was this certain tree which had lots of black fruit which were the emu's favourite food. There were lots of emu tracks under the tree too. When the brothers saw this tree, they climbed up, and waited for the emus to come for the black fruit. 3. They waited, and waited, and waited. A man came, with the feet of an emu, and started picking up the fruit from the ground. The younger brother got so frightened, that he started to cry, and the tears fell onto the emu-man's knee, then he licked the tears and recognized that they were tears. He looked up and saw the boys up there in the branches. He started to climb up to get them and eat them, but the brothers speared him, and he fell dead on the ground. 4. The brothers got down quickly, and started running for home, as fast as their legs could carry them, but home was still miles and miles away. 5. There were others of those emu-men who were going to get those fruit. When they found that the other one of them was dead, they went after the two brothers. 6. The emu-men ran very fast like the wind, and it wasn’t long before they caught up with the brothers, but the brothers turned into Flying squirrels, and when the emu-men were far away behind, they turned into men again, and were walking again. The emu-men caught up to them again, but the brothers turned into Flying squirrels again, and when the emu-men were far away behind, they turned into men again. 7. This kept happening again and again, until they got home safely, but very exhausted. The emu-men kept running after them, until they realised that they were near the camp. They got so frightened, that they quickly went away, back to their own camp. The brothers told the whole camp of the emu-men, and of the long chase. That’s all. This is one of the old stories from Yirrkala.