Jintakulu Ngumpittu Jawurra Jiyarni Ngarin Ngurla Punkaliwu Gurindji NATIONAL LIBRARY OF AUSTRALIA Cataloguing-in-publication Data Danbayarri, Dandy. Jintakulu ngurnpittu jawurra jiyarni ngarin ngurla punkaliwu. Gurindji text. At foot of back cover : Summer Institute of Linguistics, Australian Aborigines Branch. ISBN 0 86892 262 5. I. Gurindji language - Readers. I. Yunga, Roy. II. Tasman, Valerie. III. Summer Institute of Linguistics. Australian Aborigines Branch. IV. Title. 499'.15 Jintakulu Ngumpittu Jawurra Jiyarni Ngarin Ngurla Punkaliwu by Dandy Danbayarri and Roy Yunga illustrated by Valerie Tasman Gurindji © SUMMER INSTITUTE OF LINGUISTICS ISBN 0 86892 262 5 April 1983 Nyawama yurrk ngumpit kujarrawu nyamuwula yangkarrp yani winangpurruwu jungkuwurruwu larrpa, puwarraja. Nguwulanyunu marni jalijilang, 'Yankuli winyjikawurni tankuwuma. Nyuntu yanta karrayarranginyi. Nyamunnga winangpurru pungku, pinangkurrarni yantama kamparri. Nyamunanga ngayu yanku karlayarranginyi nyilamanangku yanku yalangkawurni ngawangkawu. Ngulinyunu janpirriri nyangku tankuyawungkuluma. Nyamunnga nyuntu yanku kamparrirni. mantaj, kamparrik karrayi liwat yalangkarni nyuntuma yartingka.' 'Yuwu,' ngurla marni jintarama, 'Mantaj.' Ngantawula yani yangkarrpparla karrayarra karlayarra. Jintarama nyamu yani karrayarranginyima wajijarni tuwa yani yartiwirtiyirrima winangpurruyawung. Jawi pirrkap mani, kamparri kamparni turtularra. Liwatparla ngurla karrinyani nyanunykuma jalijiwuma. Jintarakarima nyamu yani karlayarranginyima paraj punya wukartijparla kankula ngarakarila. Ngunyunu marni, 'Nyatpangkuna manku nyawa ngarin kanung? Kulana nyatpa yanku partajma, nyawama mamarrang. Nyampana pirti nyangku? Majka parruna karnti juwal partajku.' Yalanginyima yungkujparla pani karntima juwalma. Pirrkap mani ngunyunu tankuj partajku karnti. Yalanginyima ngunyunu yuwani kurtij. 'Nyawama nguyi mantaj partajkuma. Ngunanga yanku mantaj partaj. Wukartijku ngunarla yanku ngarinkuwaju partaj.' Kuya ngunyunu marni. Partajparla yani ngu yalangkurrama kankula ngarangkurrama nyamulu wukartijwalijama karrinyani. Kulalu nyatpa yani rarrajma, lawara. Nguyina yalangkarni wukartijma julurrulurruwarra mani jimpirilama. Nguyina partkarra panani nyilarrama wukartijwalijama. Purrp nguyina papart panani. Kanyjurrak nguyina tiyutiyu yuwanani janyjakurra. Kularla pina punkaliwu nyilama ngarinma nyamurla karrinyani kurrung. Punkalima kayiliyin yanani wartparla. Kurrung ngurla karrinyani kamparri nyilama warttawu wukartijwalijama punkaliwu. Nyantuma partkarra nguyina kamparrima panani wukartijma. Kayiliyin punkali wajijarni yani. Paraj punya karntiwarla kurtijjirri tankujparla nyamurla karrinyani yaluwu ngumpitku. 'Ngantuku nyawa kurtij yuwani karnti ngayunyja ngarinta wijkuparri? Tankuj ngantuku kurtij yuwani? Ngunga miyat partaj yani,' ngunyunu marni punkalima majulwarni. Wijkukma yani, kankula karrap karrinya, ngumpitparla paraj punya tampangapjirri. Punkalima ngurla marni yaluwuma ngumpitkuma, 'Jimarri, nganangku marni partajkuma yalangkawuma? Ngarin nguyin ngayuny purrp jiyarnana. Kuyaarla karrurrangku.' Tankujmarla wajparla yuwani kanyjurra janyjakurra. 'Yuwarrayi jimarri. Ngayuny yuwarrayi wartku. Nguna jawurruk yanku,' ngurla marni punkaliwu kankuliyitma. 'Karrinyanta partajja. Nguyin ngarin jawurra jiyarni jimarri. Nyawamana yananaarla warrij.' Puntanup nguyina mani nyilarrama wukartijwalijama punkaliluma. Kurlarra warrij yani, jitpat marrimarri nguyina kangani nyilama ngarinma wirrkalaarla. Kurlarra kanya yikilinyangparni. Yalangkarni kamparnani turtularra wupkarra. Miyat nyanuny jaliji winyjikamarla liwat karrinyani ngarinta turtula. Ngajikparla ngurla karrinyani liwat. 'Nyampawujanga, ngajikparla ngunarla jimarriwuma liwat karrinyana. Ngunga jawurlwaralu payani. Kuti yankunarla marrangankarra,' ngunyunu marni. Ngarinma wanyjani parik turtularni winyjikama. Warrij yani nyilama miyatma, wayarrapparni yanani. Wayarrapkarrarni ngurla marnani ngarakariyirri. Wayawayarrarni ngurla marnani. Kurru nyanya, jangatparla punya. 'Aa, mula mula wayarrap marnana. Nyampawujanga? Ngunga tirrjak wumarala, ngunga tirrjak karntika jimarrima. Kuti yankunarla yangkajku.' Rarrajparla ngurla yani, kamurrangurlu wayarra ngurla marni. 'Mantaj, wijkuparriwarla nguyi marnana.' Yalanginyima ngu yani wijkuparri. Kuyama kankula karrap nyanya jimpirilama, paraj punya. 'Nyampawuwarlan partaj yinyawurlp yani? Wanyjininparlan partaj yani?' 'Lawara, nguyi yuwani tankujma tiyu punkalilu. Ngarin purrupurru puntanup mani janyjanginyi. Kurlarra nguyi lawat kanya ngarinma. Nyila yuwarrayi kurtij. Tankuj yuwarrayi.' Kurtij ngurla yuwani. Kuyangkaarla jimarri nyantuma jawurrukma waninya. 'Nyatpaarlangku marni?' 'Lawara, kulayi marni. Ngarinparni puntanup mani, lawatparla kangani ngarinma, warrij yani.' 'Yurrk mankuli wayi? Pungkuli jarrwaj.' 'Yuwu, yangkarra mankuli.' Jamanalaarla nguwularla yani. Jurlupparlawularla paraj punya jungkart kurlampa. 'Nyaa nyaa ngurla kurlampa jungkartma.' 'Wali nyuntu yanta karlayarranginyi, ngayu karrayarranginyi. Karrayiyinngarnang karlayiyinngarnang yankulirla jikma.' 'Karrayiyintu nyuntu kirt parrarla karnti. Nyamunga tuliny yanku karntika kirtta, nyamungkunga karrap nyangku, kuyangkama ngunarla watpajparla manku milarrangkulu karlayiyintuma.' 'Yuwu, punyu kuyama,' nguwulanyunu marni, 'Yuwu, mantaj.' Wiriwarla nguwulanyunu mani miyatkari karlayarra, miyatkari karrayarra. Karlayiyin karrayiyin nguwularla yani. Wijkukparla manyjakaaju karrinyani yukangka karnti jarrwa manyja. Nguwulanyunu jik nyanya. Nguwulanyunu paraj punya lungantuma karrayiyintuma karlayiyintuma. Tarlwarlarla pani karnti karrayiyintuma. Kurrumulungparni. Tarlkarimarla pani. Tulinyparla yani. Tarlkarimarla pani, karrawarrakmarla karrapma karrinya. Karlayiyintumarla watpajparla mani milarrangkulu. Kankalulu kurrp yuwani jikanapiyittama. Rarrajma yani lawara. Jintarakarilu ngurla watpajkari mani, kankalulu ngurla kurrp yuwani. Nyamuwula punya watayipkuk karrayiyintu karlayiyintu nguwularla yuwani karntiyirlpirlarra wawuwawurrukkulu. Yalangkarniwarlawula pitpaj yuwani. Tampang pani nguwula. Kurrinyinangkula nguwula tiyu yuwani. Ngarin nguwula puntanup mani jiwijiwirri, warrij nguwula yani. Nguwula wart yani winyjikurra yaluwu winangpurruwu. Jarrwaarla nguwula karrwani wukartij turtulnginyi winangpurru. Wartparla nguwula yani ngurrangkurraarla jarrwangkurraarla. Mantaj. POSTFACE Jintakulu Ngumpittu Jawurra Jiyarni Ngarin Ngurla Punkaliwu, 'One Man Stole a Punkali's Meat', is a Gurindji dreamtime story which was told by Dandy Danbayarri of Dagaragu and edited by Roy Yunga of Kalkaringi. The story was illustrated by Valerie Tasman of Dagaragu. The book was prepared for publication by members of the Summer Institute of Linguistics at Kalkaringi, Northern Territory. SUMMER INSTITUTE OF LINGUISTICS AUSTRALIAN ABORIGINES BRANCH DARWIN 130/5.83